Tamadun Awal Manusia (Bab 1 Ting. 4)

Setiap masyarakat di dunia mempunyai definisi tersendiri tentang tamadun.
i)Huraikan definisi tamadun mengikut pandangan :
a)Barat (4 markah)
b)Islam (4 markah)

1. a) Barat – Bagi masyarakat Barat, tamadun dikaitkan dengan pembangunan lahiriah , terutamanya dalam hal-hal kebudayaan seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan pembandaran. Menurut pandangan Gordon Childe, pencapaian lahiriah merupakan kayu ukur kemajuan tamadun. Darcy Riberio dan R. A. Buchanan pula menolak unsur rohaniah, sebaliknya hanya menekankan kepentingan dan pembangunan lahiriah dalam proses perkembangan tamadun.
b) Menurut Islam, tamadun mesti merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah. Oleh itu, Islam menekankan pembangunan lahiriah dan rohaniah. Menurut Syed Naquib al-Attas, tamadun ialah pencapaian tahap tatasusila yang tinggi dan kebudayaan yang luhur sesebuah masyarakat. Pandangan Islam ini disokong oleh Richard Sullivan yang mengakui bahawa unsur rohaniah sangat penting dalam konsep tamadun.

ii)Huraikan ciri-ciri tamadun. (8 markah)
2. Ciri tamadun yang pertama ialah petempatan kekal. Ini kerana kehidupan secara menetap telah membawa kepada corak hidup yang sistematik. Hasil inovasi manusia manusia telah melahirkan kemajuan dalam pertanian, iaitu dari segi penanaman dan penyimpanan makanan serta penternakan. Contohnya penciptaan cangkul dan sistem pengairan yang baik.
Ciri kedua ialah kehidupan organisasi yang merangkumi aspek sosial, ekonomi dan politik. Pada peringkat awal, organisasi sosial wujud pada tahap yang paling ringkas, iaitu sistem keluarga. Pertambahan penduduk dan kepelbagaian aktiviti ekonomi telah membawa kepada proses pembahagian masyarakat yang lebih kompleks. Sistem sosial selalunya berbentuk piramid dan bersusun lapis. Lapisan atas ialah raja atau golongan bangsawan, kedua golongan pembesar, diikuti lapisan ketiga rakyat biasa dan lapisan keempat ialah hamba.
Ciri tamadun yang ketiga ialah sistem pemerintahan. Seseorang pemimpin atau raja selalunya menggunakan unsur magis dan mendakwa diri mereka sebagai wakil tuhan demi mendapatkan pengiktirafan. Ini membawa kepada kelahiran sistem perundangan yang menjadi panduan kepada masyarakat.
Ciri keempat ialah pengkhususan pekerjaan. Ini disebabkan oelah berlakunya peningkatan dalam produktiviti manusia yang membawa kepada peningkatan dan perkembangan ekonomi dan akhirnya menghasilkan pertukaran barangan yang dikenali sistem barter. Akhirnya membolehkan berlakunya ilmu pengetahuan, teknologi dan budaya antara sesebuah masyarakat dengan masyarakat lain.
Ciri kelima ialah agama dan kepercayaan. Proses ini bermula apabila manusia mencuba untuk memahami dan menyesuaikan kehidupannya dengan alam sekeliling. Alam seperti pokok, batu, matahari, dan laut dipercayai mempunyai semangat dan harus dihormati demi menjaga keamanan dan kemakmuran. Mereka percaya kepada kuasa ghaib yang menguasai alam sekeliling yang dipanggil animisme. Secara evolusinya bertukar menjadi agama. Agama dalam tamadun awal dikenali sebagai politeisme iaitu penyembahan lebih daripada satu tuhan.
Ciri terkahir ialah bahasa dan tulisan. Antara bahasa tertua ialah bahasa Yunani dan Sanskrit manakala contoh tulisan terawal ialah hieroglif, cuneiform dan ideogram. Sistem tulisan amat penting untuk penyimpanan rekod, penulisan undang-undang dan hal keagamaan.

iii)Pada pandangan anda, apakah punca kemerosotan sesebuah tamadun? (4 markah)
3.Pada pendapat saya, punca kemerosotan sesebuah tamadun mungkin disebabkan kezaliman pemerintah. Selain itu, tamadun juga merosot disebabkan berlakunya bencana alam seperti banjir besar dan kemarau. Di samping itu, tamadun merosot mungkin disebabkan oleh pemberontakan rakyat terhadap raja atau pemerintah yang zalim. Selain itu, tamadun juga merosot apabila berlakunya serangan dari musuh-musuh dari luar.
(Mana-mana idea yang munasabah diterima)

TAMADUN INDUS - Contoh Jawapan Struktur

Tamadun Indus yang muncul di Sungai Indus pada sekitar tahun 2500 S.M. telah berjaya membina bandar terancang terawal di dunia.
a. Namakan dua buah bandar terancang itu
F1 Mohenjo Daro
F2 Harappa 2 m
b. Nyatakan dua ciri keistimewaan bandar tersebut.
F1 Bandar terbahagi dua bahagian
F2 Dikelilingi oleh tembok
F3 Bahagian utama pusat pentadbiran dan keagamaan
F4 Menempatkan bangunan pentadbiran
F5 Mempunyai tempat mandi awam
F6 Tempat penyimpanan hasil pertanian
F7 Bahagian kedua kawasan perumahan
F8 Bandar dirancang dengan rapi
F9 Susun atur sistematik
F10 Menggunakan ilmu geografi / pembinaan
F11 Menerima pengaruh tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba
F12 Sistem kumbahan yang terancang
F13 Bandar disusun berasaskan blok
F14 Blok bangunan berbentuk segi empat
F15 Setiap blok dipisahkan oleh rangkaian jalan raya yang lurus
F16 Jalan raya bersambung antara satu sama lain
F17 Bandar dihubungkan dengan sungai Maks : 2 m

c. Senaraikan bidang keilmuan yang digunakan masyarakat Indus dalam membina bandar terancang?
F1 Geometri
F2 Kesenian
F3 Matematik
F4 Seni binaan / pembinaan
F5 Teknologi pembakaran batu bata Maks : 2 m

d. Apakah sikap masyarakat tamadun Indus yang membantu kejayaan mereka membina bandar terancang?
F1 Mengamalkan sifat keterbukaan
F2 Bertukar pandangan dengan pihak lain
F3 Keamanan asas kemajuan
F4 Kreativiti masyarakat / pandai membuat pengubahsuaian
F5 Menguasai ilmu pengetahuan Maks : 2 m

e) Sebagai rakyat Malaysia, bagaimanakah anda dapat memastikan keindahan bandar terpelihara?
F1 Menjaga kebersihan bandar
F2 Mengelak membuang sampah merata-rata
F3 Mencegah kegiatan merosakkan harta benda awam
F4 Memelihara kehijauan alam sekitar
F5 Mengadakan kempen kebersihan
F6 Mengadakan gotong royong